Nicot, Thresor de la langue francoyse

RECHERCHE Accueil Documentation ATILF ARTFL Courriel

Previous page

Page 354

intimer

Intimer, act. acut. Est denoncer et faire asçavoir, Denuntiare, Il est fait du Latin Intimare, dont Martianus a usé. On en use aussi pour donner jour à la partie qui a obtenu de comparoistre par devant le juge de l'appel, et ce à la requeste de l'appelant, et en vertu du relief d'appel par luy obtenu, Prouocatoris nomine, prouocato vt statuta die, quo prouocatum est, praesto sit denuntiare, l'Italien dit aussi Intimare.

Intimer la guerre à un Prince, id est, signifier, denoncer.

Intimer, Faire adjourner en cas d'appel le juge, et intimer partie, Diem iudicij dicere ob rem perperam aut inique iudicatum, et eum ad curiam diplomate prouocare, secundum quem iudicatum est, Bud.

Intimer partie qu'il soit et compare, etc. Aduersario denuntiare vt diem ipsum, etc. B.

Faire intimer sa partie en cause d'appel, Prouocato prouocationem denuntiare, Prouocare aduersarium suum iudicio prouocatorio, B.

L'intimé, Prouocatus secundum quem sententia lata est, B.

Congé à l'intimé, Eremodicium secundum prouocatum datum, B.

Congé à l'intimé contre l'appelant, par faute de venir plaider sa cause d'appel, Eremodicium secundum prouocatum datum, contra prouocatorem actionem causae detrectantem, B.

Congé donné à l'intimé contre l'appelant par faute de plaider pertinemment, et quotir à son appel, Prouocatus, ob desertam prouocationis executionem, e citatis et prouocatis exemptus, et vadimonio solutus, B.

L'heure a sonné sur les defenses de l'intimé, Prouocati defensio ab hora consilij dimittendi occupata est, B.

Un appelant portant visage d'intimé, aussi hardi ou asseuré que l'intimé, Prouocator praesidens prouocati spiritus gerit, Prouocati frontem habet et vultum, B.

intimider

Intimider, Terrere, Timorem incutere.

intituler

Intituler, Nominare, Inscribere.

Il est intitulé, Inscribitur Panathenaicus.

intitulation

Intitulation, Inscriptio.

intolerable

Intolerable, Intolerabilis, Intolerandus.

intolerablement

Intolerablement, Intolerabiliter.

intraictable

Intraictable, et farouche, Intractabilis, Immansuetus.

intriquéement

Intriquéement, ab Intricare, Implicite.

intrication

Intrication.

introduction

Introduction, f. acu. Est composé de deux mots Latins, Intro et ductio (le dernier usité en composition) et signifie proprement, acconduicte au dedans de quelque lieu, Introductio, Cic. ad Attic. Il se prend aussi pour Institution et endoctrinement. Ainsi lon dit, Introduction aux bonnes moeurs, aux lettres, Institutio, Au moyen dequoy l'opuscule qui contient les elements et principes de quelque science, est appelé Introduction en telle science. Lequel les Grecs appellent pour pareille raison éisagôgon, par ce que tels elemens nous acconduisent en l'Interieur de la science dont ils sont les principes. Et par tant ce mot Introduction est usurpé aussi pour commencement et origine de quelque chose, comme, la fayneantise en une republique est l'introduction de la ruyne d'icelle, Inertia versans in Repub. fons atque origo euersionis eius est, voyez Introduire.

introduire

Introduire, act. penac. Est composé de Intro diction Latine entiere, et duire Françoise aussi entiere, mais inusitée en ce sens, horsmis en composition, et signifie mener au dedans de quelque lieu, Introducere, comme, Je l'ay introduit à l'hostel, Introduxi in domum, Cic. Tuscul. 5. Il a introduit la garnison en la ville, Praesidium in oppidum introduxit, Caesar. li. 1. Bell. ciuil. Mais le François en use plus communément par translation, pour dire, mettre aucun en avant et credit, en la cognoissance, grace, amitié et faveur d'un autre. Car comme celuy qui mene au dedans de quelque lieu celuy qui estoit dehors, le met en l'interieur d'iceluy: ainsi qui met l'incognu ou non familier en la cognoissance, privauté et amitié d'aucun, semble le mettre en l'interieur du coeur d'iceluy, par laquelle mesme raison les anciens disoyent Introduire un jeune damoiseau aux armes et en la chevallerie, et lon dit à toute heure Introduire aucun aux lettres et bonnes moeurs, c. luy monstrer et enseigner l'art des armes et de chevallerie, les lettres, sciences et bonnes moeurs, par ce que celuy qui instruit aucun esdites choses, il le mene comme par la main en l'interieure cognoissance d'icelles. Dont les opuscules qui contiennent les premiers enseignemens et entrées de quelque sçavoir, sont appelez Introductions, comme, Introduction en l'art de musique, de geometrie, et semblables. Introduire aussi est mettre en avant et semer une nouvelle et inusitée opinion, ou preposition, Ce que Ciceron dit Introducere, Et au 1. De nat. deor. Et au 4. des Academiq. et de finibus, et au 3. de offic. On dit aussi Introduire, un personnage parlant en une farce, moralité, ou dialogue, pour le faire l'un des Interloquuteurs en iceluy, Interloquutorem inducere, Ce qui sembleroit estre dit contrariamment à l'energie de ladite composition, par ce que les farces, moralitez et dialogues se jouënt sur eschaffauts et à la veuë de tous, mais qui est introduit parleur en tels actes, il est fait du corps et compagnie des jouëurs, qui est le seul respect pourquoy on le dit estre introduit, voyez Introduction.

intruz

Intruz, Occupator iure cassus, B.

Estre intruz, In sacerdotij possessionem perperam inuadere, Grassari in possessionem, B.

Intruz en un benefice, Grassatus in possessionem beneficij, B.

intrusion

Intrusion, Occupatio grassatoria, non possessio, quae possidendi iure vacat, B.

invader

Invader, Inuadere.

invasible

Invasible.

invaincu

Invaincu, Ronsard, Inuictus.

invalide

Invalide, Inualidus, Infirmus.

invalider

Invalider le dire des tesmoings, Testes infirmare.

invective

Invective, Inuectio, Inuectiua.

inventer

Inventer, Inuenire, Adinuenire, Generare.

Trouver et inventer en son esprit le moyen et maniere de faire quelque chose, Machinari.

inventeur

Inventeur, Inuentor, Architectus.

Inventeur de loix, Conditor legum.

Il a esté inventeur de ceci, Commentatus est haec.

J'ay à faire à un trompeur et inventeur de proces, Negotium mihi obtigit cum desultore forensi, qui in vna persona victus, ad aliam cito transiliit, B.

Inventeresse, ou Inventrice, Inuentrix.

inventif

Homme inventif, Ingeniosus homo, Euporus, B.

Je n'en ay pas esté inventif, Meum non est exemplum, B. ex Martiale.

invention

Invention, Constitutio, Machinatio, Inuentio, Inuentus, huius inuentus, Excogitatio.

Invention ou allegation qu'on fait par malice plus que par bonne foy, Calumnia.

Inventions et tromperies pour venir à la fin de ses attaintes, Machinae.

C'est mon invention, Meum est.

Qui a trouvé quelque invention, Repertor, Inuentor.

Inventions de fuites et alongemens de proces, Commenta detrectantium legitimam disceptandi rationem, Bud.

Les inventions des advocas, Commenta consultorum, B.

inventaire

Inventaire, Apophasis, Inuentarium, Repertorium.

Inventaire des biens qui sont à vendre au plus offrant, Auctionariae tabulae.

Un inventaire, Index bonorum, B.

Faire inventaire des biens d'une succession, Recognoscere bona haereditatis, B.

Faire inventaire de sa production, Delectum copiarum facere et conscribere, B.

L'inventaire de la production, Catalogus instrumenti, Bud.

Une bonne production, bien mise par inventaire, Litis instrumentum, literarum, authoritatum, testificationum prolatione cumulatum, in indiceque recte atque ordine descriptum, B.

Inventaires des productions des parties, Index prolati litis instrumenti, B.

Tenir l'inventaire pour clos, et faire les solennitez en tel cas requises et accoustumées, Indicem iureiurando agnoscere moribus, eique coronidem addere, clausulamque solennem, Iurata coronide cludere indicem absolutum, B.

inventorier

Inventorier, Recognoscere, B. ex Curtio.

Biens seellez et inventoriez à la requeste du procureur du Roy, Facultates subsignatae fisco.

investir

Investir.

investiture

Investiture.

inveteré

Inveteré, Inueteratus.

invincible

Invincible, Inuictus, Adamantinus.

inviolable

Inviolable, Inuiolabilis.

inviolé

Inviolé, Inuiolatus.

inviolablement

Inviolablement, Inuiolate.

inviter

Inviter et inciter aucun de faire quelque chose, Inuitare.

Inviter aucunement aucun de faire quelque chose, Subinuitare.

Inviter à souper, Monere aliquem vt veniat ad coenam, Vocare ad coenam, Condicere alicui coenam, vel ad coenam, voyez Convoier et Semondre.

invitement

Invitement ou Invitation, Inuitatus, huius inuitatus, Inuitatio.

involuntaire

Involuntaire.

involution

Involution de proces, Litium implicatio.

invoquer

Invoquer, Inuocare.

Invoquer Dieu à son aide, Deum appellare.

Invoquer Dieu, premier que de commencer quelque chose, Praefari Deum.

invocations

Mots d'invocations, Carmina deuotoria, Deuotiones.

inusité

Inusité, Inusitatus, Insolitus, Insuetus.

inutile

Inutile à toutes choses, Ad omnia inutilis.

Il n'est pas inutile d'avoir marqué ce passage, Non ab re est notasse hunc locum.

inutilement

Inutilement, Inutiliter.

inutilité

Inutilité, Inutilitas.

joeudi

Joeudi, quasi Jovedi, comme l'Italien dit aussi Giovedi, tanquam Iouis dies, l'Espagnol dit, Jueves, un peu plus esloignéement dudit

Next page


PhiloLogic Software, Copyright © 2001 The University of Chicago.